Seminarium :: WSD Hosianum

HISTORIA SEMINARIUM

Początki:

Kardynał Pietro Sforza Pallavicini powiedział: "Gdyby Sobór Trydencki podjął tylko jedną uchwałę o seminarium, to i tak zasłużyłby na miano największego w dziejach Kościoła".

Sobór Trydencki, na dwudziestej trzeciej sesji, 15 lipca 1563 roku uchwalił dekret o seminariach duchownych Cum adolescentium etas: Ut singulae cathedrales metropolitanae atque his maiores ecclesiae, pro modo facultatum et dioecesis amplitudine, certum puerorum ipsius civitatis et dioecesis vel eius provinciae, si ibi non reperiantur numerum in collegio ad hoc prope ipsas ecclesias vel in alio loco conenienti ab episcopolo eliqendo alere, ac religiose educare et ecclesiasticis discipliis intituere

Należy zauważyć, że warmińskie seminarium jest najstarsze w Polsce. Powołane do istnienia przez biskupa Stanisława Hozjusza, jest owocem zwołanego przez niego Synodu Diecezjalnego w Lidzbarku Warmińskim w dniach 7 i 8 sierpnia 1565 roku, na którym Diecezja Warmińska jako pierwsza w Polsce przyjęła uchwały Soboru Trydenckiego. To właśnie na dwudziestej trzeciej sesji tegoż soboru, 15 lipca 1563 roku, zobowiązano biskupów do zakładania seminariów dla kształcenia przyszłych kapłanów.

Warmińskie Seminarium Duchowne zostało utworzone na mocy dokumentu erekcyjnego wydanego w Lidzbarku Warmińskim 21 sierpnia 1565 roku przez biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza. Podpisy pod opieczętowanym pergaminem złożyli: Hozjusz, nuncjusz papieski w Polsce Jan Franciszek Commendone oraz kanclerz kapituły katedralnej Samson Worein. Na siedzibę uczelni wybrano Braniewo, gdzie wcześniej Hozjusz sprowadził jezuitów z misją założenia kolegium dla kształcenia kandydatów do kapłaństwa jak i młodzieży świeckiej. W dniu liturgicznego wspomnienia św. Katarzyny Aleksandryjskiej, 25 listopada 1567 roku, do seminarium przyjęto pierwszych dziesięciu alumnów. Docelowo miało ich być dwudziestu czterech; szesnastu wytypowanych i utrzymywanych przez biskupa oraz ośmiu pod opieką kapituły katedralnej.

Decyzja Hozjusza o utworzeniu seminarium duchownego i gimnazjum dla świeckich okazała się wydarzeniem epokowym i od razu zaczęła przynosić pozytywne owoce. Jezuici bardzo szybko rozwinęli w Braniewie szkolnictwo na poziomie średnim i wyższym. Absolwenci uczelni stanowili elitę intelektualną diecezji warmińskiej i nie tylko. Angażowali się w szkolnictwo, różne sfery kultury, a także w życie społeczne i polityczne. Braniewo uzyskało międzynarodową sławę i otrzymało miano „Aten Północy”. Jego rangę podniosło powołanie w 1578 r. Alumnatu Papieskiego, przygotowującego misjonarzy dla krajów skandynawskich i ruskich oraz innych zakładów wychowawczych, wspierających proces dydaktyczny. Dzięki erygowaniu seminarium duchownego diecezja warmińska otrzymała wykształconych kapłanów, a do Braniewa przybywali młodzieńcy nie tylko z Warmii, ale i całej Polski, a nawet krajów ościennych. Seminarium stało się też instytucją wzorcową dla innych diecezji, a nadane wówczas konstytucje hozjańskie przetrwały prawie 250 lat. Biskupi w relacjach do Stolicy Apostolskiej z dumą informowali, że mają księży wykształconych, dobrze ułożonych i wzorowych, odznaczających się zasobem wiedzy, przykładnym życiem oraz pobożnością.

Wypracowany przez jezuitów system szkolnictwa został jednak przerwany wskutek kasaty zakonu i na początku XIX w. trzeba było organizować go od nowa. Tej misji podjęli się już księża diecezjalni w ramach współpracy z powołanym w 1821 roku Liceum Hosianum, gdzie alumni uczęszczali na wykłady i od 1843 roku, wraz z młodzieżą świecką, mogli zdobywać stopnie naukowe. Uczelnia otrzymała bowiem prawa akademickie i status równy uniwersytetom. W 1912 roku została przemianowana na Akademię Królewską, a w roku 1918 na Państwową Akademię w Braniewie i pod tą nazwą funkcjonowała do końca II wojny światowej.

Wobec wzrastającej liczby kleryków, biskup warmiński Maksymilian Kaller rozpoczął w 1931 roku budowę nowego gmachu seminarium i w rekordowym tempie ją sfinansował. 23 VIII 1932 roku nuncjusz apostolski Niemczech Cezary Orsenigo poświęcił budynek.

Historia najnowsza:

Po 1945 roku, w nowych warunkach politycznych i z uwagi na zmiany ludnościowe oraz przeniesienie centrum administracyjnego do Olsztyna, diecezja nie była w stanie od razu wznowić działalności seminarium. Powołano więc najpierw seminaria niższe, a dopiero 17 października 1949 roku reaktywowano Wyższe Seminarium Duchowne „Hosianum” z siedzibą w Olsztynie. Ono również bardzo szybko zyskało znaczną renomę. W roku 1972 podjęło współpracę naukową z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, gdzie studenci mogli bronić prac magisterskich, a od 1981 roku „Hosianum” zostało afiliowane do Papieskie Akademii Teologicznej w Krakowie, dzięki czemu już rok później obrony mogły odbyć się już w Olsztynie. Od 1 września 1999 r. Wyższe Seminarium Duchowne Metropolii Warmińskiej „Hosianum” współpracuje z Wydziałem Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, czyli powróciło do dawnych tradycji formacji duchowej we własnych murach i intelektualnej w ramach uczelni wyższej.

Powojenne Wyższe Seminarium Duchowne „Hosianum” pozyskało w Olsztynie dla swych celów budynek przy ul. Mariańskiej 3. Korzystało także z pomieszczeń w kościelnym budynku przy ul. Jagiellońskiej 47 oraz z dawnej plebanii parafii Najświętszego Serca Pana Jezusowego przy ul. Kopernika 46a. W czerwcu 1962 roku władze państwowe dokonały eksmisji seminarium z budynku przy ul. Mariańskiej i przydzieliły budynek przy Placu Bema 2. W ten sposób warunki bytowe wspólnoty seminaryjnej znacznie się pogorszyły. Pogłębiło ten stan usunięcie w 1969 roku biblioteki seminaryjnej z pomieszczeń przy ul. Mariańskiej i przeniesienie zbiorów do lokalu przy ul. Wojska Polskiego 39. Aby polepszyć warunki bytowe alumnów, w styczniu 1982 roku, pierwszy rok studiów został przeniesiony do nowo odrestaurowanego skrzydła kolegiaty w Dobrym Mieście.

Władze diecezjalne wielokrotnie podejmowały próby rozbudowy przyznanych budynków, jak również pozyskania działki pod budowę nowego własnego gmachu seminarium. Spotykały się jednak ze znacznymi utrudnieniami, a nawet represjami ze strony komunistycznej władzy. Dopiero przemiany społeczno-polityczne początku lat osiemdziesiątych przyniosły nadzieję na realizację wspomnianego zamierzenia. Ostatecznie 26 marca 1982 roku podczas spotkania wojewody olsztyńskiego z wikariuszem kapitulnym diecezji warmińskiej biskupem Janem Obłąkiem zapadła decyzja o budowie nowego gmachu seminarium w podolsztyńskiej wsi Redykajny, na gruntach nabytych od osób prywatnych. Konkurs na wykonanie projektu budowli wygrali architekci Jerzy Piekarski i Rafał Jacaszek. Jednak ostateczna koncepcja budowy została opracowana przez dra inż. arch. Aleksandra Böhma oraz Biuro Projektów Budownictwa Wiejskiego w Olsztynie.

19 marca 1984 roku poświęcono plac pod budowę nowego seminarium. Faktyczne prace podjęto dopiero w lipcu 1988 roku. Główne prace zakończono w czerwcu 1991 roku przed pielgrzymką Jana Pawła II do Polski i do Olsztyna. 5 czerwca 1991 roku Ojciec Święty pobłogosławił nowe seminarium i zamieszkał w nim. Pierwsi alumni zamieszkali na Redykajnach we wrześniu 1991 roku. Budowę kościoła seminaryjnego ukończono w listopadzie 1992 roku. Domy seminaryjne przy Placu Bema i w Dobrym Mieście zostały zlikwidowane. Przez dwa lata funkcjonował jeszcze budynek przy ul. Kopernika 47. W ten sposób, blisko 50 lat po II wojnie światowej, Warmińskie Seminarium Duchowne zostało na nowo scalone w jednym miejscu. Jako wspólne dobro całej Archidiecezji Warmińskiej, może cieszyć się pięknym kościołem seminaryjnym, nową biblioteką z cennymi zbiorami, przestronnymi salami wykładowymi, słonecznymi korytarzami, wygodnymi segmentami mieszkalnymi, obiektami sportowymi, a przede wszystkim może być dumne ze swych profesorów, alumnów i absolwentów. W opinii wielu warmińskie „Hosianum”, usadowione w zielonej olsztyńskiej dzielnicy Redykajny, jako najstarsze seminarium duchowne w Polsce, jest jednocześnie jednym z najpiękniej położonych i najnowocześniejszych.

Autorzy: ks. Andrzej Kopiczko, ks. Paweł Rabczyński

Pierwsi alumni zamieszkali na Redykajnach we wrześniu 1991 roku. Budowę kościoła seminaryjnego w listopadzie 1992 roku. Domy seminaryjne przy Placu Bema i w Dobrym Mieście zostały zlikwidowane. Przez dwa lata funkcjonował jeszcze budynek przy ul. Kopernika 47. W ten sposób, blisko 50 lat po II wojnie światowej, Warmińskie Seminarium Duchowne zostało na nowo scalone w jednym miejscu. Jako wspólne dobro całej Archidiecezji Warmińskiej może cieszyć się pięknym kościołem seminaryjnym, nową biblioteką z cennymi zbiorami, przestronnymi salami wykładowymi, słonecznymi korytarzami, obiektami sportowymi, a przede wszystkim może być dumne ze swoich profesorów, alumnów i absolwentów. W opini wielu warmińskie "Hosianum", usadowione w zielonej olsztyńskiej dzielnicy Redykajny, jako najstarsze seminarium duchowne w Polsce, jest jednocześnie jednym z najpiękniej położonych.

Autorzy:

ks. Andrzej Kopiczko

ks. Paweł Rabczyński